De geschiedenis van Sicilië

Maar weinig plaatsen in Europa hebben zo’n levendige en rijke geschiedenis als Sicilië. Verschillende volken hebben het eiland veroverd en geregeerd. Allemaal hebben ze hun eigen stempel op het landschap, de dorpen en de cultuur gedrukt. Dit maakt Sicilië tot een prachtige bestemming die barst van de diversiteit. De middeleeuwse kerken staan soms op Griekse tempels gebouwd en weer naast Arabische kastelen. Het prachtige is dat al die culturen elkaar ook weer hebben beïnvloed en zo Sicilië een geheel eigen gezicht hebben gegeven. Sicilianen koesteren hun erfgoed en maken serieus werk van het behouden van historische bezienswaardigheden, dorpen en steden. Zeker in het soms rustige binnenland heb je af en toe het gevoel dat de tijd hier stil heeft gestaan.



Eerste bewoning

Sicilië werd al bewoond ver voor onze jaartelling. De oudste sporen die zijn teruggevonden behoorden toe aan zeevarende volken die al vissend en jagend in hun levensbehoefte voorzagen. De Shekelesh zijn de oudste bekendste bewoners van Sicilië. Andere prehistorische stammen zijn de Sicula, Sicabi en Elymea. Het dorpje Erice was de hoofdstad van de Elymeërs tot de Grieken het eiland veroverden. Ook Segesta werd door de Elymeërs gesticht. De laatste Silurische koning overleed in 440vchr. Overblijfselen van deze oude cultuur vinden we in de necropolis van Pantalica. In deze kloof van de rivier de Anapo zijn duizenden rotsgraven en rotswoningen te vinden. Overal in de wanden van de rots zijn nog steeds vierkante openingen te zien.

De Grieken

Vanaf de 9e eeuw voor Christus breidden de Griekse stadstaten, op zoek naar meer landbouwgrond voor hun overbevolkte steden, zich steeds verder uit. Verschillende kolonies werden er gesticht op Sicilië. De Grieken die vaak in militair oogpunt veel sterker waren veroverden snel de gebieden aan de kust. Het binnenland werd meestal met rust gelaten. De Sicula en Sicani bleven hier nog een tijdje bestaan. Vanaf de 7e eeuw voor Christus werd er vanuit al deze Griekse kolonies flink gehandeld. Ook de Feniciërs en Carthagers koloniseerden inmiddels een deel van Sicilië. Voornamelijk aan de westkant van het eiland. Op het eiland Mozia was een van hun belangrijkste stadstaten te vinden. Bij een bezoek aan dit eiland kun je alle historische vondsten terugzien die hier in de 19e eeuw zijn opgegraven. De Griekse stadstaten bouwden diverse prachtige tempelcomplexen die ook nu nog te bewonderen zijn. Bij Selinunte, Tindari, Taormina, Agrigento en Segesta vind je nog prachtige tempels en Griekse theaters. Deze stadstaten werden gesticht door de Grieken. Veel van deze tempels zijn nog goed intact of gedeeltelijk heropgebouwd. Ze vormen in het prachtige landschap bijzondere monumenten. Hoewel de Griekse kolonies eenzelfde cultuur en religie aanhingen waren ze absoluut geen eenheid. Voortdurend heerste er rivaliteit en oorlog onderling. Ook met de Carthagers werd voortdurend gevochten om de macht over het eiland. Zo werd Selinunte volledig verwoest door Segesta in 409 v.Chr. De Romeinen maakten aan de rivaliteit in 241v.Chr definitief een einde.

De Romeinen

Voor de Romeinen was Sicilië een provincie die vooral belangrijk was om de graanvoorziening van het grote Romeinse rijk. Het eiland zelf werd niet zo interessant bevonden. Daardoor was er weinig sprake van Romanisering. De taal en cultuur bleef ook onder Romeinse overheersing vooral Grieks georiënteerd. De Romeinen drukten wel degelijk hun stempel op de diverse antieke monumenten. Theaters en tempels werden aan gepast aan Romeinse tradities en gebruiken. Een mooi voorbeeld is het Theater van Taormina. Dit werd in de tijd van de Romeinen verbouwd, zodat het ook geschikt was voor gladiatorenspelen. Dit gold ook voor het theater in Catania. Romeinse elementen werden er toegevoegd aan de bestaande Griekse bouw. De Romeinen namen op hun beurt ook veel over van de Griekse cultuur. Rijke Romeinen hadden graag grote buitenhuizen op het Siciliaanse eiland. Villa Casale is waarschijnlijk eigendom geweest van een zeer rijke romein in de 4e eeuw. De prachtige mozaïeken in de villa zijn ook nu nog te bewonderen. Iedere zich zelf respecterende plaats in Sicilië heeft een archeologisch museum waar de lokale sporen uit de oudheid worden tentoongesteld.

Christendom

Met de Romeinen kwam ook het christendom naar Sicilië. Sporen van de eerste Christenen vinden we in Syracuse. Hier vind je onder de ruïnes van de oude San Giovanni de catacomben van de eerste christenen. Een van de oudste christelijke kerken van de wereld met nog oude muurschilderingen en een necropolis waar in de tijd van het Romeinse rijk meer dan 10.000 christenen begraven werden. In datzelfde Syracuse woonde ook één van de beroemdste Grieken uit de oudheid. De natuurkundige Archimedes wist hier dagenlang, met zijn nieuwe uitvindingen, de Romeinse aanvallers tegen te houden. Totdat ze met een list de stad innamen en Archimedes bij de plunderingen om het leven kwam.

Arabisch

Toen het Romeinse rijk verzwakte, werd ook Sicilië weer veroverd. Verschillende Germaanse stammen hielden tijdens de val van het Romeinse rijk huis op het eiland. Sicilië werd geplunderd door de Ostrogoten en de Vandalen tot het eiland weer bij het Byzantijnse keizerrijk werd toegevoegd. De Byzantijnen hadden hun rijk niet goed op orde waar de Arabieren handig misbruik van maakten. Vanaf 827 kwamen de eerste Arabische invasies op het eiland bij het plaatsje Mazara. Vanaf 965 was het gehele eiland veroverd door de Arabieren. Het christendom werd getolereerd en Palermo werd de hoofdstad van het Siciliaanse Emiraat. In de eeuw die volgde beleefde Sicilië een grote bloeitijd. Het eiland vergaarde veel rijkdom met de landbouw en handel. De Arabische invloeden bleven ook na de verovering door de Normandiërs intact. Gotische, christelijke bouwkunst werd gecombineerd met Arabische architectuur zoals vlechtbogen en versierde zuilen. Overal op Sicilië kom je kerken tegen met deze bijzondere Arabisch, christelijke architectuur.

Normandisch

In de middeleeuwen werd Sicilië een speelbal van de verschillende grote families in Europa. In 1091 veroverde de Normandiërs Sicilië. Vele kastelen uit die tijd zijn nog bewaard gebleven. Hoog boven op een bergkam of uitkijkend over zee liggen prachtige oude forten. Mooie voorbeelden zijn het kasteel van Erice, Castelmola Geraci Seculo. Uit deze periode stamt ook de prachtige kerk van Monreale. Deze kerk is een mooi voorbeeld hoe Byzantijnse, Normandische en Arabische kenmerken zich verenigen in een gebouw. Ook de Capella Paletinna in Palermo is zo’n prachtig voorbeeld van Byzantijnse mozaïeken, Arabische vlechtbogen en Normandische structuren. Veel van de prachtige dorpjes stammen uit de middeleeuwen. Gangi bijvoorbeeld heeft nog steeds veel van zijn middeleeuws stratenpatroon, huizen en kerken. Erg bijzonder is hier de crypte waar net als op andere plaatsen op Sicilië, de doden rechtop, zonder kist zijn bijgezet. Ook het bijzonder Erice is zo’n prachtig bewaard middeleeuws plaatsje.
Naast de Normandiërs was Sicilië ook onderdeel van het Spaanse wereldrijk, het rijk van de familie van Bourbons, Aragon en Anjou.

De Etna

Niet alleen veroveringen van allerlei volken hebben het uiterlijk van Sicilië bepaald. Ook de Etna droeg zijn steentje bij aan de vorming van de diverse steden. Sicilië heeft een groot aantal Barokke steden die bijna een geheel in een barokke stijl opgetrokken centrum hebben. In 1693 barste de Etna uit en verwoestte verschillende steden op Sicilië. Steden zoals Noto en Catania werden volledig verwoest en moesten weer worden opgebouwd. De barokke stijl die toen in de mode was werd leidend en zorgde voor prachtige steden. Noto is hiervan het mooiste exemplaar, maar ook het centrum van Catania, wat volledig van zwarte lavasteen werd herbouwd is hier een prachtig voorbeeld van.

Italië

In 1860 werd Sicilië onderdeel van Italië. Het eiland was echter vaak een achtergesteld deel van het land. Er werd weinig geïnvesteerd in de infrastructuur en industrie van het gebied, wat ervoor zorgde dat de bevolking verder verarmde en wegtrok. De maffia kreeg er in de 19e eeuw vrij spel. Nog steeds zie je in Sicilië die armoede terug. Hoewel in steeds meer dorpjes wordt geïnvesteerd om ze op te knappen en zo wat toeristen te trekken is een groot deel van de infrastructuur van het eiland belabberd. Aan de kust zijn er prachtige wegen, maar in het binnenland kun je rustig door een verzakte brug een stuk om moeten rijden. Hoewel er de laatste jaren ook hard gestreden wordt tegen corruptie en de maffia is deze nog steeds aanwezig; hoewel vaak voor toeristen niet zichtbaar.

Sicilië is een prachtige vakantiebestemming voor iedereen, maar zeker voor liefhebbers van prachtige historische steden en monumenten. Er zijn, maar weinig plaatsen waar je zo’n grote diversiteit aan verschillende culturen en tijden bij elkaar vindt.